Seria „Świat od nowa” obejmuje trzy tomy zawierające wyniki pionierskich badań nad specyfiką alternatywnej duchowości rozwijającej się na Śląsku Cieszyńskim od początku XX wieku do lat siedemdziesiątych tego stulecia.
W tomie pierwszym znalazły się studia dotyczące genezy i charakterystyki tego fenomenu kulturowego. Autorzy poszukiwali takich kluczowych koncepcji duchowości alternatywnej Śląska Cieszyńskiego, które spajały wielokształtną działalność jej przedstawicieli. Starali się także spojrzeć na rozwój tego zjawiska w perspektywie hermeneutycznych badań nad różnymi przenikającymi się nurtami pobożności chrześcijańskiej, ponieważ duchowość ta nie tworzyła nigdy wyizolowanego systemu, lecz współistniała z tradycyjnymi porządkami religijnymi i światopoglądowymi oraz ruchami ezoterycznymi rozwijającymi się dynamicznie w Polsce od początku XX wieku. Podczas badań bardzo przydatny okazał się również warsztat historii idei, który dobrze współgrał z metodami innych dziedzin humanistycznych, reprezentowanych przez autorów. Dzięki temu udało się zbudować interdyscyplinarną przestrzeń współpracy, która pozwoliła połączyć badania nad kulturą, religioznawstwo, historię, socjologię, filozofię, literaturoznawstwo i nauki o języku, etnografię i antropologię kultury oraz historię sztuki i antropologię wizualności.
W niniejszym tomie znalazło się 14 tekstów ukazujących duchowość alternatywną regionu w różnych odsłonach. Ich tematyka obejmuje między innymi rozwój licznych nurtów ezoteryki i związane z tym wizje odbudowy świata, religijność protestancką, badania i ezoteryczne inspiracje Juliana Ochorowicza, mesjanistyczne poszukiwania Józefa Chobota, idee ekologiczne w pierwszej połowie XX wieku, zainteresowania kulturą i duchowością ludową, a nawet początki i rozkwit lecznictwa uzdrowiskowego w Wiśle. Publikacja może więc stanowić cenne uzupełnienie wiedzy na temat wielu zjawisk związanych z historią i życiem społecznym Śląska Cieszyńskiego.
Polecamy także:
Świat od nowa, tom 2: Duchowość w sztuce Śląska Cieszyńskiego w XX wieku
- Spis treści
-
Izabela Trzcińska
Duchowość alternatywna i metody jej badania — przypadek Śląska Cieszyńskiego. Wprowadzenie 9
KONTEKSTY
Izabela Trzcińska, Renata Czyż
Duchowość alternatywna Śląska Cieszyńskiego w kontekście osobliwości kultury regionu 33
Zbigniew Pasek
Programy odnowy duchowej w radykalnym protestantyzmie Śląska Cieszyńskiego 61
Grzegorz Studnicki
Kultura duchowa ludu Śląska Cieszyńskiego w świetle działalności popularyzatorskiej Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego w Cieszynie (1901–1939) 81
POCZĄTKI
Anna Olszewska
Sciences psychiques i ogłoszenie odkrycia promieniowania Xx w kontekście praktyk sekretności wynalazczej 115
Zbigniew Łagosz
Ezoteryczne inspiracje Juliana Ochorowicza. Pomiędzy racjonalnym wynalazkiem a pozaracjonalną ideą 137
Renata Czyż
Kościoły tradycyjne wobec alternatywnej duchowości na Śląsku Cieszyńskim 153
PROGRAMY
Andrzej Kasperek
Esoteric milieu na Śląsku Cieszyńskim wobec romantycznego dziedzictwa. Przypadek mesjanizmu Józefa Chobota 179
Anna Mikołejko
Projekt przemiany duchowej w koncepcji Bractwa Odrodzenia Narodowego 209
Monika Rzeczycka
Ezoteryczna Wisła w dialogu. Redakcje przedwojennych czasopism wiślańskich wobec polskich i zagranicznych nurtów inicjacyjnych oraz ezoterycznych koncepcji przemiany świata 247
Agata Świerzowska
Ezoteryczny krajobraz zdrowia i uzdrawiania Wisły jako element polskiej duchowości alternatywnej Śląska Cieszyńskiego 281
Paweł Mirowski
Tropy idei ekologicznych w wydawnictwach Śląska Cieszyńskiego w pierwszej połowie XX wieku 315
Izabela Trzcińska
Wiedza Nowej Ery. Miejsce duchowości w projekcie świata przyszłości 339
Józef Szymeczek
Towarzystwo Teozoficzne i alternatywne ruchy religijne na Zaolziu w czasach wprowadzania i ugruntowywania władzy komunistycznej w Czechosłowacji (1945–1956) 377